Đỗ Xá
Đề Lô Cao Cấp
Đỗ-xá,
một vùng rừng núi hiểm-trở, nằm giữa
ranh-giới của 3 tỉnh Quảng-nam, Quảng-tín, và
Kontum. Địa-h́nh nơi đó được vẽ
bằng những đường đỉnh cong-queo màu nâu
sậm, chứ không phải là những ṿng cao-độ
như những cao-đỉểm khác mà ta thường
thấy trên bản-đồ.
Từ
thời chiến-tranh Đông-dương lần thứ
nhất (1945-1954) cho đến khi cuộc chiến Đông-dương
lần thứ nh́ (1960-1975) bắt đầu, và kéo dài măi
đến thời điểm của bài này
(1963), Đỗ-xá là một mật-khu bất-khả xâm-phạm
của quân Cộng-sản. Không
một đơn-vị nào của Quân-đội PhápViệt
(1945-1954) hoặc của QLVNCH (1960-1963) có thể vào nơi
đó. Nhờ địa-thế hiểm-trở với núi
rừng bao bọc, dễ thủ khó công nên các đơn-vị
quân-đội quốc-gia muốn hành-quân vào Đỗ-xá
đều thất bại. Với những lợi-đỉểm
trên, Cộng quân đă coi Đỗ-xá là một an-toàn-khu
và đă dùng nơi đó làm một hậu-cần to
lớn để cất dấu lương-thực, vũ-khí,
đạn-dược, cùng xây cất quân-y-viện, và
đây cũng là nơi dưỡng-quân lư-tưởng cho
bọn chúng.
V́
nghĩ rằng nơi đây là vùng bất-khả xâm-phạm
nên Việt-cộng chỉ dùng một số quân nhỏ
để bảo-vệ mật-khu. Nếu chúng ta tấn- công
đại-qui-mô vào th́ sẽ bị đánh bật ra ngay
như chúng ta và quân Liên-hiệp-Pháp đă từng
bị.
Để
phá tan mật-khu Đỗ-xá, bộ Tổng-tham-mưu
QLVNCH, đă lập kế-hoạch hành quân
(chiến-dịch Đỗ-xá) bằng cách điều-động
các đơn-vị của
Quân-đoàn 1 và Quân-đoàn 2 làm lực-lượng án-ngữ,
(Blocking forces) bao vây ṿng ngoài của mật-khu, và Lữ-đoàn
TQLC/VN làm lực-lượng xung-kích (main force) đánh vào
Đỗ-xá.
Để
thi-hành nhiệm-vụ, Lữ-đoàn TQLC đă
xử-dụng các đơn-vị như sau:
- Tiểu đoàn 2 do Đại-úy Nguyễn Thành Yên, Tiểu đoàn trưởng.
- Tiểu đoàn 4 do Đại-úy Bùi Thế Lân, Tiểu đoàn trưởng.
- Tiểu đoàn Pháo binh do Đại-úy Nguyễn Văn Trước, Tiểu đoàn trưởng.
- Pháo đội A sơn-pháo 75 ly do Trung-úy Đoàn Trọng Cảo, Pháo đội trưởng
- Bộ chỉ huy Lữ-đoàn.
Lực-lượng Mủ-xanh được đặt dưới
sự điều-động của Tư-lệnh và Tư-lệnh
phó.
Toàn-bộ
quân-số và quân-dụng dành cho cuộc hành quân
nầy được không vận bởi không quân sự
Hoa-kỳ loại C123 từ Saigon đến
phi-trường Quảng-Ngăi, sau đó di-chuyển bằng
đường bộ đến phi-trường quận
Trà-mi tỉnh Quảng-tín, và sau cùng th́ nhảy diều-hâu (một chiến-thuật
cảm-tử; nhảy xuống ngay đầu của địch-quân
và đánh từ trong ḷng địch đánh ra, đôi khi
phải cân-chiến
nếu cần), vào Đỗ-xá với loại trực-thăng
H21 của Lục-quân Hoa-kỳ.
Đây là một loại trực thăng cũ-kĩ,
mỗi lần chuyên -chở được khỏang 8
chiến-binh với đầy đủ vũ-khí. Đợt
đỗ quân đầu tiên mấy
‘’con sâu rọm’’ (H21) c̣n sung-sức nên nó cỏng nổi 8 cọp-biển cùng một lúc, nhưng qua
đợt 2 th́ chỉ c̣n chở nổi 5
thủy-thần, và đến những đợt sau nó
chỉ c̣n mang nổi có 3 chiến-sĩ mũ-xanh. Bộ
chỉ huy tiểu-đoàn đi vào đợt 3. Toán
tiền sát của tôi gồm 5 người, nhưng khi lên
trực-thăng chỉ có tôi, người hiệu-thính-viên
và một cận-vệ, c̣n 2 anh ‘’nồi-niêu xoong
chảo’’ (hỏa-đầu-quân) phải đi
chuyến sau. V́ sức chở của H21 quá yếu như
vậy, nên bộ Tư-lệnh đă xin thượng-cấp
liên-lạc với 
TQLC/HK để được chuyển
quân bằng những chiếc trực-thăng H34 tối tân
hơn. Nhờ vậy mà cuộc hành-quân trực-thăng-vận
đă hoàn-tất vào khoảng 4 giờ chiều. Đóng quân
tại băi đỗ-bộ một đêm, sáng hôm sau,
đoàn quân lên đường tiến chiếm các
mục-tiêu ấn-định. Bản doanh của bộ Tư-lệnh
LĐ đóng tại một trung tâm đỉnh núi.
Người
viết và Chuẩn-úy Thạnh mập (xin chuyển qua Pháo-binh
Nhảy-dù sau khi tái-ngủ cho đến năm 1975)
được chỉ-định làm
tiền-sát pháo-binh cho TD4/TQLC của Đại-úy Bùi-thế-Lân.
Tôi đi với cánh A tiểu-đoàn-trưởng;
Thạnh mập đi cánh B tiểu-đoàn phó, do Đại-úy
Tôn-thất-Soạn chỉ huy. Tiểu-đoàn được chia làm
2 cánh, cánh B do Đ/u tiểu-đoàn-phó chỉ-huy
đi trên đỉnh, Bộ chỉ-huy tiểu-đoàn cùng
2 đại-đội đi chính-giữa, lưng chừng
núi. Để bảo-vệ BCH/TĐ ông TĐT đă cho
một đại-đội đi sát chân núi. Địa-thế
quá hiểm-trở, một bên là vách núi, một bên là
vực thẳm, lỡ trật tay là rơi xuống vực
ngay. Chúng tôi phải men theo con đường độc-đạo
do toán xích-hầu dùng dao chặt cây để mở
đường, đôi khi phải luồn dưới
rễ cây mà tiến tới. Sau khi chiếm trọn mọi
mục-tiêu chỉ-định mà không có đụng độ,
có lẽ các đơn-vị trú pḥng của địch
quân biết rằng không thể chống cự được
với đoàn quân Cọp-biển nên không dám nghênh
chiến, và đă rút đi, Tiểu-đoàn được
dừng quân nghỉ ngơi lấy sức.
Chúng
tôi đóng quân tại một nơi, mà dưới chân núi
có một con suối lớn chảy qua. Ông Tiểu-đoàn-trưởng
đă điều động đại-đội đi phía dưới
lội qua bên kia suối, và bảo Đai-đội-trưởng
cắt một trung-đội làm tiền-đồn nơi cao-điểm,
c̣n bộ chỉ-huy th́ lùi thấp xuống phía dưới
để được gần con suối hơn.
Sau
khi bố-trí quân, Đại-Úy Lân ra lệnh cho các Đại-đội-trưởng,
ban 3 và 2 Tiền-sát-viên Pháo-binh xác-định điểm
đứng. V́ địa-h́nh quá giống nhau giữa
những ngọn núi, mà bản đồ không có vẽ ṿng
cao-độ, chỉ có đường đỉnh mà thôi,
nên khi tŕnh kết-quả không tọa-độ nào
giống tọa-độ nào!
V́ vậy, ông Tiểu-đoàn trưởng phải xin
Bộ Tư-lệnh Lữ-đoàn cho phi cơ quan-sát L19 lên
xác định giùm điểm đứng của
đơn-vị. Sau khi quan-sát-viên phi-cơ cho
tọa-dộ chính-xác điểm đóng quân của
tiểu-đoàn, th́ thấy tất cả tọa độ
của mọi người đều chấm sai
cả. Tọa-độ gần đúng nhất
là của người Đềlô,
nhưng khi đem so lại với tọa-độ điểm
đứng chính-xác mà người Quan-sát-viên Phi-cơ
vừa cho th́ tọa-độ của anh chàng pháo-thủ
nầy cũng sai đến gần một cây số (700m). Sau
khi có được đỉểm đứng chính xác,
ông TĐT ra lệnh cho tôi lập những hỏa-tập
tiên-liệu và bắn thử cho ông xem. Sau khi tôi gởi
điện-văn xin tác-xạ, Pháo-đội của ông
Trụng-can, ồ không phải, xin lỗi ông Pháo-đội
trưởng PĐA/ TQLC! phải gọi là Can-trường
mới đúng, đă bắn chính-xác vào những điểm
đă xin và ông TĐT tiểu-đoàn Ḱnh-ngư rất hài
ḷng.
Trong những ngày dừng quân, chúng tôi xuống suối tắm rửa bơi lội, và cả tiểu-đoàn được tha-hồ mà ăn cá, v́ dưới suối rất nhiều cá, chỉ cần một quả lựu-đạn, cả một trung-đội xơi cá mệt nghỉ. Cá suối rất to. Khi tiểu-đoàn tiếp-tục tiến quân, tôi ngửi thấy mùi thối, nhưng không biết v́ sao! đến khi đi qua một chỗ sát bờ suối tôi thấy một bộ xương cá dài gần 2 thước, từ đó bốc lên một mùi hôi-thúi nồng nặc, như vậy chứng tỏ cá suối cũng có nhiều con to như cá ở biển, chỉ cần một con th́ cả một tiểu-đội có thể vừa ăn cá kho vừa ăn canh cá nấu với lá tàu bay thoải mái.
Chúng tôi lần-lượt tiến chiếm các mục tiêu ấn-định. Có vài binh sĩ bị thương v́ đạp phải chông. Nơi đây địch đă thiết lập rất nhiều băi chông, và hầm chông. Ban ngày băng rừng, leo dốc. Ban đêm trải ‘’poncho’’ ngủ ở lưng-chừng núi. Điều đáng sợ nhất ở Đỗ-xá không phải là quân địch, không phải là những con muỗi rừng, cũng không phải là những cây chông mà là những con vắt . Ngửi thấy hơi người là chúng nó búng lẹ như gió, bám được chỗ nào trên cơ-thể của người chiến-binh là nó không ngần ngại bám vào để hút máu; đến khi no cằng, nó tự nhả ra, nằm lăn trên mặt đất thưởng-thức những ǵ nó thu-hoạch được. Nếu nó hút máu người chưa đă th́ không bao giờ chịu nhả ra, ta phải dùng tay dứt nó ra; nhiều con bám chặt quá chúng ta phải dùng thuốc lá trét lên ḿnh nó, chờ cho nó say, ta mới rứt nó ra được. Nghe mấy bà già nói rằng, nếu một con vắt chui vào lỗ tai, nó sẽ ṃ vào óc, đẻ một bầy vắt con trong đầu của ta, và làm cho con người bị điên hoặc chết. Điều nầy tôi không biết có đúng không? Nhưng để cho yên trí, lúc nào trước khi ngủ, tôi cũng thoa thuốc trừ muỗi khắp người, và thấm thuốc vào bông g̣n rồi nhét vô lỗ tai. Đă kỹ như vậy mà tôi vẩn ‘’tránh trời không khỏi nắng’’. Khi đoàn quân đi ngang qua bản-doanh Bộ Tư-lệnh, Tiểu đoàn được lệnh dừng lại để nhận thêm tiếp-liệu-phẩm. Tiểu-đoàn-trưởng, tiểu-đoàn-phó, Sĩ-quan ban 3, và Đề-lô được lệnh vào họp để nhận lệnh hành-quân của giai-đoạn 2. Khi chúng tôi chui vào lều của Tư-lệnh LĐ, th́ Trung-tá Khang hỏi tôi:
- Ông Lộc đạp phải chông hả?
- Đâu có Trung-tá!
- Sao chân ông đầy máu thế?
Nh́n
xuống, tôi thấy ống quần dính đầy máu; vén
lên, tôi thấy một chú vắt to bằng ngón tay cái
đang bám vào đầu gối của tôi để hút máu.
Tôi vội lấy gói thuốc Rugby trong túi áo trận ra, rút
một điếu, xé giấy quấn, rồi lấy
những cọng thuốc thoa khắp ḿnh con vật hút máu
người, chờ một lúc lâu, nghĩ rằng con
vắt đă say, tôi dùng những ngón tay bấu lấy nó,
rồi rứt ra, nhưng nó vẫn bám chặt vào thịt
của tôi, cuối cùng tôi phải dùng đến 10 thành
công-lực mới dứt dây nó ra được. Khi
rứt được con con vắt ra rồi, th́ máu
từ đầu gối của tôi chảy ra càng
nhiều, tội phải lấy cuộn băng cá-nhân
quấn vào nơi vắt cắn. Chỗ đó đă
để lại trên đầu gối của tôi một
vết thẹo, vết thẹo nầy tôi đă mang trên ngựi suốt mấy
chục năm qua và tôi đă gọi nó : Vết
thẹo Đỗ-xá.
Cuộc
hành-quân dự-trù 15 ngày, tôi đă chuẩn-bị 2 cây
thuốc lá Quân-tiếp-vụ loại Rugby đỏ để
đủ hút trong những ngày hành-quân, nhưng sau 15 ngày
leo núi băng rừng, th́ có lệnh triển-hạn thêm
15 ngày nữa!!
Chúng
tôi tiếp tục tiến quân nhưng không có đụng
độ, hành-động chính của chúng tôi lúc đó
là phá hủy kho-tàng, cùng những thửa ruộng
trồng lúa, bắp, khoai ḿ, và những hoa-mầu khác. Bên
cánh tiểu-đoàn 2 TQLC có đụng-độ lẻ-tẻ và có thu-hoach
nhiều hơn. Các Thủy-thần
bên đó đă phá-hủy được một quân-y-viện
rộng lớn, bắt sống được 1 quân-y-sĩ
và 4 y-tá của địch; tịch thu rất nhiều y-dược
và dụng cụ y-khoa, cùng trung tâm truyền tin và điện đài,
những trại nhà cho quân đội CS trú ngụ.
Sau
một tháng dẫm nát mật khu Đỗ-xá, toàn-bộ
Lữ-đoàn TQLC hành-quân được trực thăng
bốc về Quận-lỵ Sông-cầu, ở phía nam đèo
Cù-mông, tỉnh B́nh-định, để dưỡng quân,
sau đó tiếp-tục hành-quân vào vùng mật-khu An-lăo
của Việt-cộng.
Sự tiến-chiếm mật-khu Đỗ-xá của những Thủy-thần Mũ-xanh, trong chiến-dịch Đỗ-xá năm 1963, tuy chỉ thu-hoạch một kết-quả rất khiêm-nhường, nhưng đó là bước khởi đầu cho các Thiên-thần Mũ-đỏ của Sư-đoàn Nhảy-dù VN. cùng các Sơn-thần Mũ-nâu của Quân-đoàn 2 sau nầy nhảy vào Đỗ-xá nhiều lần; và họ đă thu-đoạt được nhiều kết quả về nhân mạng cũng như quân trang, quân-khí của địch quân.
Đỗ-xá
không c̣n là một an-toàn-khu của Cộng-sản nữa.
Hồ muối, mùa đông 2002.
Đềlô
Cao-cấp.